در میان لوازم و قطعات در دنیای صنعت، یکی از پرکاربرد ترین آن ها، کوپلینگ است. کوپلینگ ها انواع مختلفی دارند که بسته به نوع کاربرد و ساخت به دسته های متنوعی تقسیم می شود.
این قطعه به عنوان یک المان مکانیکی موجب اتصال دو محور یا شفت به همدیگر می شود. این اتصال موجب می شود که گشتاور از یک شفت به شفت دیگر انتقال یابد. کوپلینگ ها امروزه در شکل های مختلف طراحی و تولید می شوند. تفاوت های بسیاری بین کوپلینگ های موجود قرار دارد.
در حالت کلی در تمامی صنایع، جهت انتقال قدرت و گشتاور میان یک موتور و موتور دیگر، نیاز به این قطعه خواهیم داشت. همانگونه که بیان کردیم تنوع بسیار زیاد این قطعه موجب شده که هر کدام از صنایع مختلف با شیوه ای خاص از آن بهره ببرند.
کوپلینگ چیست؟
در انواع پمپ ها و الکتروموتور ها جهت انتقال حرکت دورانی الکتروموتور به شفت و همچنین چرخش شفت و پروانه از این قطعه استفاده می شود. قبل از اتصال این قطعه در الکتروموتور و پمپ، باید اطمینان از هم محوری الکتروموتور و شفت حاصل نمایید. این قطعه وظیفه دارد که سرعت گشتاور و قدرت را میان شفت ها به عنوان محور محرک به هم دیگر منتقل کند با توجه به مشکلات موجود جهت برقراری ارتباط بین این محورها، امروزه انواع مختلفی از این قطعه جهت رفع مشکلات هر زمینه طراحی و تولید می شود.
اگر بخواهیم ساده تر بگوییم می توان گفت، قطعه ای است که به صورت واسطه بین 2 قطعه اصلی قرار می گیرد. کوپلینگ ها برای انتقال قدرت و اتصال 2 قطعه مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین استفاده از این قطعه منجر به تراز شدن شفت (محور یا قطعه مورد نظر) می شود.
کوپلینگ ها وظیفه دارند تا موارد زیر را در پی اتصال شفت ها، از یک محور یا شفت به شفت دیگر انتقال دهند.
- قدرت
- سرعت
- گشتاور
کاربرد کوپلینگ
این قطعه در صنایع مختلف و در اشکال گوناگون مورد استفاده قرار میگیرد با این حال از مهم ترین کاربرد های آن :
1– توانایی و قابلیت استفاده در مکانهای دارای خاصیت اشتعال و انفجار
2– امکان استفاده در موتورهای صنعتی و پمپ
3– قابیلت استفاده در دستگاههای تراشکاری
4– قابلیت استفاده در دستگاه خرد کن
انواعی ساختار های کوپلینگ
به چهار نوع تقسیم می شوند از جمله :
- صلب
- انعطاف پذیر
- یک تیکه
- دو تیکه
انواع کوپلینگ
انواع مختلف آن عبارتند از :
- کوپلینگ پرتو
- آستین یا ماف
- فلنج
- دیسک
- بوش
- دیافراگمی
- شبکه
- جفت زنجیر غلتکی
- دنده
- تایر
- فک
- اولدهام
- جهانی
- دم
- اروار ای
- مکانیکی
علت تنوع زیاد در انواع کوپلینگ ها چیست ؟
مشکلاتی که در عمل برای برقراری ارتباط بین دو محور به وجود می آید، باعث شده تا انواع مختلفی از کوپلینگ ها برای حل این مشکلات، طراحی و ساخته شوند. این مشکلات به صورت زیر است :
1- انحراف محوری (Axial misalignment)
در عکس بالا، محورها در یک امتداد هستند ولی در جهت محوری دارای فاصله می باشند، این مشکل در اکثر کوپلینگ ها به علت تغییرات دمایی محور و در نتیجه انقباض و انبساط طولی آن به وجود می آید و خوشبختانه اکثر آنها توانایی تحمل و خنثی سازی این مشکل را دارند.
2- انحراف شعاعی (Radial misalignment)
انحراف شعاعی به این معناست که محورها در یک امتداد نباشند و یا در حین عملکرد با توجه با شرایط کار، محورها در جهت شعاعشان نسبت به یکدیگر فاصله بگیرند. تقریبا می توان گفت بزرگترین مشکلی که می تواند کوپلینگ ها را دچار اشکال کند همین انحراف شعاعیست، چون تعداد کمی از آنها ها می توانند بر این مشکل غلبه کنند.
3– انحراف زاویه ای (Angular misalignment)
اگر محور کوپلینگ ها نسبت به یکدیگر دارای زاویه باشد (و یا در حین کار این انحراف به وجود آید) می گوییم، انحراف زاویه ای دارد. چنان که مشاهده خواهید کرد. محصولات زیادی با مدل ها و اندازه مختلف برای حل این مشکل استفاده می شوند ولی به هر حال هرچقدر انحراف زاویه ای بیشتر باشد اتلاف انرژی انتقالی بین دو کوپلینگ افزایش خواهد یافت.
کوپلینگ در چه صنایعی کاربرد دارد؟
کاربرد این قطعه در صنعت بسیار گسترده است و این موضوع در نوع ساخت آن تاثیر مستقیم دارد. در لیست زیر کاربرد های آن در صنایع مختلف نشان داده شده است:
- کوپلینگ صنعتی و موتور
- میلگرد
- آتش نشانی
- باد و پمپ باد
